Herkomst van bitcoins niet aangetoond? Row!
Het handelen en beleggen in cryptovaluta trekt steeds meer geïnteresseerden. Tegelijkertijd is het aantal rechterlijke uitspraken over de behandeling van cryptovaluta in de inkomstenbelasting relatief schaars. Nu de aandacht voor cryptovaluta toeneemt, is de verwachting dat geschillen over de fiscale behandeling van cryptovaluta ook zal toenemen. Recent is er een fiscale uitspraak verschenen waarbij de fiscale behandeling van bitcoins onderwerp van geschil was (ECLI:NL:RBNHO:2021:9913).
De feiten
Belanghebbende heeft in zijn aangifte voor de inkomstenbelasting over het jaar 2013 uitsluitend een arbeidsinkomen van € 15.186 vermeld. In die aangifte is geen rekening gehouden met de waarde van door belanghebbende gehouden bitcoins. De adviseur van belanghebbende heeft in december 2017 een verzoek om vrijwillige verbetering van aangiften inkomstenbelasting van belanghebbende ingediend om het niet aangeven van de bitcoins te corrigeren.
De Inspecteur stelt vervolgens dat belanghebbende ongeloofwaardig heeft verklaard over de herkomst van bitcoins. De Inspecteur meent dan ook dat mag worden aangenomen dat deze zijn verkregen als tegenprestatie voor een werkzaamheid.
De Inspecteur besluit vervolgens om een navorderingsaanslag op te leggen waarbij de (inkomsten uit het bezit van de) bitcoins worden belast als resultaat uit overige werkzaamheden naar een bedrag van in totaal € 46.840. Verder besluit de Inspecteur om een vergrijpboete op te leggen.
Rechtbank
Belanghebbende besluit beroep in te stellen. De rechtbank stelt vast dat belanghebbende ongeveer 165 bitcoins heeft verkregen. Op basis van de over en weer, tussen de Inspecteur en belanghebbende, gedeelde communicatie stelt de rechtbank vast dat belanghebbende in ieder geval opzettelijk deels onjuiste informatie heeft verstrekt. De rechtbank overweegt dat belanghebbende de Inspecteur opzettelijk onjuist heeft geïnformeerd over de wijze waarop de circa 165 bitcoins in 2013 zijn verkregen. De rechtbank stelt dat dit op één lijn kan worden gesteld met de weigering om de juiste informatie te verstrekken. De rechtbank meent daarom dat de bewijslast moet worden omgekeerd en verzwaard.
Vervolgens oordeelt de rechtbank dat de Inspecteur het inkomen terecht als belastbaar resultaat uit overige werkzaamheden heeft gekwalificeerd. De inspecteur beoordeelt vervolgens of de Inspecteur een redelijke schatting heeft gemaakt.
De rechtbank meent echter dat het inkomen te hoog is geschat. De rechtbank meent namelijk dat de Inspecteur er niet in geslaagd is om alle bitcoin adressen aan belanghebbende te koppelen. Om die reden kunnen niet alle bitcoins aan belanghebbende worden toegerekend. Door wel alle bitcoin adressen aan belanghebbende toe te rekenen, heeft de Inspecteur naar het oordeel van de rechtbank het inkomen van belanghebbende willekeurig geschat.
Het beroep van belanghebbende is dan ook (deels) gegrond. De rechtbank stelt de hoogte van het resultaat uit overige werkzaamheden vast op de waarde in het economische verkeer ten tijde van de verkrijging van bijna 165 bitcoins, dit was in 2013 € 20.000.
De rechtbank oordeelt voorts dat de vergrijpboete moet worden vernietigd omdat de Inspecteur er niet in is geslaagd te bewijzen dat sprake is van opzet. Dat belanghebbende onjuiste informatie heeft verstrekt over de wijze waarop de bitcoins zijn verkregen, betekent volgens de rechtbank niet dat belanghebbende opzettelijk een te lage aangifte heeft gedaan.
Belang voor de praktijk
Zoals zo vaak in fiscale procedures bepaalt de omkering en verzwaring van de bewijslast vaak de uitkomst van het geschil. In dit geval heeft dat erin geresulteerd dat de Inspecteur de bitcoins terecht als resultaat uit overige werkzaamheid heeft aangemerkt. Bij een normale bewijslastverdeling zou het aan de Inspecteur zijn geweest om, onder andere, te bewijzen dat belanghebbende enige werkzaamheid heeft verricht. Zonder werkzaamheid is er immers geen resultaat uit overige werkzaamheden.
Deze casus wekt overigens, bij de huidige koersen van ongeveer € 50.000,- per bitcoin, bij mij de interesse of belanghebbende nog steeds de (tenminste) 165 bitcoins die hij in 2013 had!
Auteur: mr. A (Samad) Laghmouchi LLM MBA