De bankrekening van de erflater, wie mag hier bij?
Als iemand komt te overlijden behoren de tegoeden op de bankrekeningen in principe tot de nalatenschap. Maar hoe werkt dat bij een en-of rekening? Hoe gaan de banken hiermee om?
De casus
Een vader had samen met zijn vriendin een en-ofrekening. In 2019 is de vader overleden. Op het moment van overlijden bedroeg het saldo op de en-of rekening meer dan € 100.000. Vlak na het overlijden is het saldo overgemaakt naar de rekening van de vriendin. Hierna meldt de dochter van de vriendin aan de bank dat vader is overleden. Vervolgens wordt de rekening opgeheven. De zoons van de vader zijn de enige erfgenamen. Nadat de bankrekening is leeggehaald, komt een zoon op de hoogte van het overlijden. Omdat de bankrekening is opgeheven, is er ook geen informatie meer te vinden bij het Loket Slapende Tegoeden. De zoon beklaagt zich bij het Klachteninstituut Financiële Dienstverlening (Kifid) (nr. 2021-0944) over de handelswijze van de bank en de beperkte informatievoorziening. Volgens de zoon is hij door toedoen van de bank terechtgekomen in allerlei juridische procedures. Hij vordert vergoeding voor de kosten die hij heeft moeten maken, onder andere in een rechtszaak tegen de vriendin naar wiens rekening het saldo overgemaakt is.
De bank
De bank hanteert bij melding van het overlijden van een rekeninghouder het zogeheten ‘coulancebeleid’. Uit coulance vraagt de bank niet in alle gevallen een verklaring van erfrecht voor het afwikkelen van bankzaken na overlijden. Het opstellen van een dergelijke verklaring brengt namelijk kosten met zich mee. Of de bank een verklaring van erfrecht opvraagt, bepaalt zij aan de hand van het klantbeeld. Daarbij spelen de omvang van de nalatenschap en andere factoren een rol, waaronder signalen van onenigheid tussen nabestaanden. Daarnaast geldt dat de vriendin als mederekeninghouder zelf volledig bevoegd was om na het overlijden over het saldo te beschikken. In dit geval was het saldo van de en-of rekening gering op het moment van de melding van overlijden. Ook waren er geen aanwijzingen van onenigheid. Daarom heeft de bank meegewerkt aan het verzoek de bankrekening op te heffen.
Uitspraak Kifid
Het Kifid is van oordeel dat het coulancebeleid van de bank in beginsel verdedigbaar is. Ook het feit dat de bank uitging van het saldo op het moment van de melding van het overlijden, is geen grond om de schadevordering toe te wijzen. Wel verwacht de commissie dat de bank haar beleid op dit punt onder de loep neemt en zo nodig herziet. Dit omdat het huidige beleid van de bank het risico met zich meebrengt dat partners en levensgezellen een belang hebben om het overlijden zo laat mogelijk aan de bank te melden.
Erfrecht
De executeur is verantwoordelijk voor de afwikkeling van de nalatenschap tot het moment dat de spullen worden verdeeld. Als er geen executeur is benoemd, dan zijn alle erfgenamen samen verantwoordelijk voor de afwikkeling van de nalatenschap. Uit de verklaring van erfrecht blijkt of er een executeur is. Ook kan er worden vastgelegd of iemand (een erfgenaam of de notaris) gevolmachtigd is om de lopende zaken te regelen.
Eigendom en-of rekening Het saldo op de en-of rekening is niet per definitie gemeenschappelijk. De tenaamstelling van de bankrekening zegt iets over de verhouding tot de bank. Bij een bankrekening die op twee namen is geadministreerd bij de bank, zijn beiden gerechtigd tot het saldo ten opzichte van de bank. Maar dat zegt nog niets over de onderlinge verhouding van de rekeninghouders. Voor gehuwden hangt de gerechtigdheid af van hun huwelijksgoederenregime. Als er geen sprake is van een algehele of beperkte gemeenschap, dan hangt de gerechtigdheid af van de vraag hoeveel beide partijen ieder op de rekening hebben gestort. Voor samenwoners die notarieel niets hebben vastgelegd, geldt dat het bedrag op een en-of rekening toekomt aan degene die het heeft gestort.
bz-advies
Een saldo op een en-of rekening betekent voor de erfbelasting niet dat beide rekeninghouders hier vrij over kunnen beschikken. Van belang is de gerechtigdheid volgens het huwelijksregime of wie het geld op de rekening heeft gestort.
Meld het overlijden van een rekeninghouder zo snel mogelijk bij de bank en leg vast in de verklaring van erfrecht wie er bevoegd is om over de bankrekening te beschikken. Hiermee kunnen veel problemen voorkomen worden.